Door Marjolein Moorman
Er zijn in Nederland steeds meer werkende armen: mensen die een baan hebben, soms zelfs meerdere banen, maar die aan het eind van de maand niet genoeg geld hebben om boodschappen te doen of hun rekeningen te betalen. Ook mensen die van een uitkering moeten leven, komen steeds vaker in financiële problemen. Zo melden zich steeds meer ouderen met een AOW-uitkering bij de Voedselbank. Het is pijnlijk, want in een ‘rijk’ land als Nederland zou ieder mens toch genoeg geld moeten hebben om van te leven!
Als gemeente doen we wat we kunnen om mensen met een minimuminkomen te ondersteunen. Kinderen uit gezinnen met een minimuminkomen krijgen een gratis laptop of tablet, en met de Stadspas kan de vrijwillige ouderbijdrage voor school worden betaald. Ook is er hulp voor mensen die in de schulden terecht komen. Helaas is dat bij lange na niet genoeg – onderzoek van onder andere het Nibud laat al jaren zien dat, zelfs in combinatie met de armoedevoorzieningen, het sociaal minimum voor velen te laag is om van rond te komen. Het sociaal minimum is in de afgelopen decennia niet meegegroeid met de algemene welvaartsontwikkeling. De uitkeringen en ook de lonen zijn in veel gevallen simpelweg niet hoog genoeg. Maar als wethouder Armoede kan ik de lonen en uitkeringen niet verhogen. Die bevoegdheid ligt bij het kabinet.
Naast het geldtekort hebben kwetsbaren in ons land vaak ook te maken met een wantrouwende bejegening van de overheid. Mensen met een laag inkomen die vaker dan gemiddeld zijn aangewezen op overheidshulp krijgen te maken met een trits aan ingewikkelde regels en voorschriften of erger, tegenstrijdige regels.
Wat te denken van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De Participatiewet spoort bijstandsgerechtigden aan om te sparen en kent een hogere vermogensnorm dan de wet over de invordering van gemeentelijke belastingen. Het gat tussen deze twee normen is hoog. Een bijstandsgerechtigde met een banksaldo hoger dan ongeveer €1.500 komt al snel niet meer in aanmerking voor kwijtschelding.
Deze mensen krijgen eigenlijk straf terwijl ze juist verstandig zijn door een buffer aan te leggen voor onverwachte uitgaven. Deze tegenstrijdige regelgeving leidt elk jaar weer terecht bij veel Amsterdammers tot verontwaardigde reacties en veel stress.
Ik lobby dan ook samen met mijn collega’s uit Rotterdam, Utrecht en Den Haag al jaren bij het Rijk om de vermogensnormen voor kwijtschelding te verruimen. Met een klein succes: het demissionaire kabinet heeft onlangs aangegeven dat gemeenten de vermogensnormen voor kwijtschelding voor AOW gerechtigden en volledig arbeidsongeschikten met een inkomen rond het bijstandsniveau vanaf 1 januari 2022 mogen verhogen.
Dit is voor de genoemde groepen goed nieuws, maar ik wil dat de vermogensnorm voor alle mensen met een minimum inkomen verhoogd wordt. Daarom ook deze oproep om de straf op sparen te beëindigen en verstandig gedrag te belonen. Een overheid moet meer vertrouwen op haar burgers.
Marjolein Moorman is wethouder Armoede in Amsterdam
