Nederland is een rijk land, met relatief weinig werklozen, maar een flinke groep Nederlanders is op meerdere fronten kwetsbaar. Ongewild stapelen de problemen zich bij hen op, zo constateren onderzoekers van De Nederlandsche Bank (DNB).
Stijgende energiekosten hebben een sluimerende armoede aan het licht gebracht, terwijl alleenstaanden en starters nauwelijks toegang blijken te hebben tot de woningmarkt. Ook lukt het veel mensen niet een vast arbeidscontract te krijgen. Dat geldt vooral voor mensen zonder werk, jongeren, laagopgeleiden, alleenstaande en huishoudens met een migratieachtergrond.
Een dak boven je hoofd mag dan een basisbehoefte zijn, maar het aanbod van koop- en huurwoningen is schaars, melden de DNB-onderzoekers, die zich vooral hebben gericht op mensen in een huurwoning met hoge woonlasten. Bijna de helft van deze ‘duurhuurders’ leeft onder, of dicht bij de armoedegrens. Ook is de helft alleenstaand en dat is lastig in een markt waar aanbod en huur zijn afgestemd op samenwonende tweeverdieners. Bijna een kwart heeft problematische schulden en een kwart heeft een flexcontract of werkt als zelfstandige.
Huurwoningen
De bankeconomen vinden dat het aantal betaalbare huurwoningen voor de lage (midden) inkomens omhoog moet. Ook zouden woningcorporaties meer ruimte moeten krijgen om die te bouwen als private partijen dreigen af te haken.
Nederland heeft weliswaar een lage werkloosheid, maar vergeleken met andere Europese landen is het aantal zelfstandigen en mensen zonder dienstverband groot. Een flexibel dienstverband of zelfstandigheid in combinatie met een laag inkomen leidt tot een onzekere positie. Een flink deel van deze ‘onzekere werkenden’ blijft langdurig in deze situatie hangen.
De onderzoekers adviseren beleidsmakers om de afstand tot de arbeidsmarkten te verkleinen voor mensen die kunnen werken, ook al zeggen ze er niet bij hoe. Meer vaste contacten kan zelfstandigen meer zekerheid bieden. De recent gepresenteerde plannen van het kabinet vinden ze een stap in de goede richting.
Ook op het gebied van energie en klimaat geven de DNB-economen adviezen, die hier zijn te bekijken.
Die lage werkloosheid is een sprookje. Er staan een miljoen mensen aan de kant, maar CBS rekent iemand pas als werkloos als hij/zij geenéén uur gewerkt heeft. Een bijbaantje van slechts enkele uren telt als volledige vacature. Als er echt krapte op de arbeidsmarkt was zouden de lonen wel stijgen in plaats van dalen.