Een stimulans voor mensen in de bijstand die een bijbaan nemen, heeft goed uitgepakt. Het Amsterdams Experiment van de Bijstand is eind juni met succes afgesloten. Dankzij de regeling gingen meer mensen aan het werk en werd de bestaanszekerheid van mensen in de bijstand verhoogd.
Het begon in 2018 als een proef van de Gemeente Amsterdam: het Amsterdams Experiment van de Bijstand. Daarbij kregen mensen in de bijstand met een bijbaan een ‘premie’ van maximaal 200 euro. De proef sloeg meteen aan bij de doelgroep. In die mate dat een verlenging volgde in 2020. Samen met de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) is vier jaar onderzoek gedaan naar de begeleiding van bijstandsgerechtigden met een bijbaan. Op 27 juni werd het eindrapport in de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord gepresenteerd.
STAP NAAR VAST WERK
Zo’n 5000 mensen deden mee aan het experiment. Van deze groep namen er 750 deel aan het onderzoek. Uit dat onderzoek bleek dat 64 procent een bijbaantje nam, daartoe gestimuleerd door de bijverdienpremie van 200 euro. Van de mensen in de bijstand die niet aan het experiment meededen, zijn de cijfers veel slechter: slechts 7 procent nam een bijbaan.
De bijverdienpremie werd in 2021 voor iedereen toegankelijk. Uit het onderzoek van de UvA en de HvA blijkt dat de premie werken in de bijstand aantrekkelijker maakt en de stap naar werk vereenvoudigt. Ook blijkt dat deelnemers die meer dan 16 uur per week werken, drie keer zoveel kans maken om helemaal uit de bijstand te komen. Deze cijfers hebben ertoe geleid dat het Amsterdamse voorbeeld in meerdere gemeenten in het land navolging heeft gekregen.
PIJLER ONDER HET SUCCES
De soepelere regels van het Amsterdams Experiment van de Bijstand is een belangrijke pijler onder het succes. De nadruk is hierdoor komen te liggen op hulp en vertrouwen en minder op sancties, wantrouwen en regelgeving. Dat is essentieel, zegt onderzoeker Mathieu Portielje, omdat mensen in de bijstand door sancties werk accepteren dat zij niet kunnen volhouden. ‘De kortste weg is niet altijd de beste weg.’
EIGENWAARDE
Naast de premie heeft de gemeente bijstandsgerechtigden gekoppeld aan beschikbare vacatures, parttimers begeleid bij het krijgen van meer werkuren en hen geholpen bij het uitonderhandelen van betere arbeidsvoorwaarden. “Met deze aanpak zijn ondertussen meer dan 300 parttimers begeleid naar een volledige uitstroom uit de bijstand”, schrijft wethouder Sociale Zaken Rutger Groot Wassink in een raadsbrief.
De bestaanszekerheid staat voor veel mensen in de bijstand onder druk. Groot Wassink: “Extra inkomsten uit betaald werk zorgen niet alleen voor een betere financiële situatie, maar ook voor eigenwaarde en een netwerk.”
De wethouder meldt dat de gemeente zich blijft inzetten ‘om in Amsterdam de bij- verdienpremie structureel beschikbaar te houden’. Volgens de gemeente biedt de huidige Participatiewet (zie ook pagina 9) onvoldoende ruimte om de premie structureel beschikbaar te maken voor bijstandsgerechtigden in elke gemeente.
Deze resultaten laten duidelijk zien dat een structurele herziening van de landelijke Participatiewet nodig is”, schrijft Groot Wassink.
