Sara (66) woont alleen en heeft gezondheidsklachten. “Ik zit in een elektrische rolstoel. De thuiszorg komt twee keer per dag langs om me uit bed te helpen, te wassen en aan te kleden. ’s Avonds word ik in bed geholpen.” Ook heeft Sara angstklachten. “Ik heb als kind verschrikkelijke dingen meegemaakt waardoor ik een angstig mens ben. Ik heb PTSS.”
Een hulphond zou Sara goed van pas komen. “Die zou me kunnen helpen bij het openen van deuren, dingen uit de kast pakken of het boodschappen doen. Ik kan niet bij de laagste schappen komen en moet steeds aan andere mensen vragen om mij te helpen.
“Een hulphond zou ook goed voor mijn geest zijn en een veilig gevoel geven. Ik ben ’s nachts bang in mijn eigen huis. Door die angsten verkrampt mijn lijf, dat geeft allerlei klachten zoals een te hoge bloeddruk. Als ik de rust in mijn lijf zou krijgen, dan wordt mijn leven mooier.”
Sara deed een aanvraag voor een hulphond. “Die is tot twee keer aan toe afgewezen. De zorgverzekeraar zegt dat een hulphond niet een deel van de zorgtaken van de thuiszorg kan overnemen. Ook neemt de verzekeraar een aanvraag op basis van PTSS niet in behandeling. Ik ben ervan overtuigd dat ik minder zorg nodig heb als er een hulphond zou zijn. De lagere kosten wegen op tegen de investering in een hulphond.”
Sara deed ook een aanvraag bij de gemeente. “Die werd ook afgewezen. De gemeente verwees me terug naar de zorgverzekeraar. Ik ben in beroep gegaan, maar heb dat verloren.” Sara blijft strijdbaar. “Ik wil het nogmaals proberen bij de gemeente, maar dan een aanvraag als gevolg van PTSS. Misschien dat de ombudsman mij nog een handje kan helpen.”
Munish zegt:
Buiten de lijntjes
Formeel gezien kan ik als ombudsman weinig voor Sara betekenen. De rechter heeft haar immers in het ongelijk gesteld en de gemeente heeft zich netjes aan de regels gehouden. Toch blijft er iets aan mij knagen. Iedereen zegt: u heeft de zaken op orde, u redt het met de huidige ondersteuning van verzorging, verpleging en vrijwilligers. Dus een hulphond heeft geen toegevoegde waarde. Maar Sara komt met alle geboden hulp niet verder met haar leven. Ze blijft afhankelijk en bang.
Misschien is de blik van gemeente en zorgverzekeraar te veel aanbodgericht en te weinig vraaggericht? Vanwege haar gezondheidsklachten krijgt Sara driemaal daags zorg aan huis. Daarnaast wordt ze bijgestaan door een sociaal-psychiatrisch verpleegkundige. Dat kost nogal wat. Ze vertelde mij dat een hulphond haar ook zou helpen minder afhankelijk te zijn van anderen en daarmee meer autonomie terug te krijgen, ondanks haar beperkingen en angsten.
Schrijnende situaties vragen om creatieve oplossingen en de bereidheid om buiten de lijntjes te kleuren. Is er een goede kosten-batenanalyse te maken, om na te gaan hoe realistisch het is dat de jaarlijkse zorgkosten inderdaad zouden dalen wanneer Sara een hulphond zou krijgen? Zijn er alternatieve manieren te bedenken om de hond alsnog te bekostigen, zoals crowdfunding?
Maar wat me nog het meeste stoort is dat mensen met een beperking meestal goed weten wat ze nodig hebben maar niet serieus worden genomen door de instanties. Er wordt vooral óver besloten in plaats van mét hen. “U weet misschien wel wat goed voor u is maar wij voeren gewoon beleid en procedures uit.”
Munish Ramlal is Ombudsman Metropool Amsterdam. 020-625 9999 (9-12)
