Rutte IV (VVD, D66, CDA en ChristenUnie) smijt in haar coalitieakkoord met tientallen miljarden belastinggeld voor de aanpak van het klimaat, stikstof en landbouw. Iedereen gaat er de komende jaren op vooruit, de kinderopvang wordt grotendeels gratis en er komt een minister voor Armoedebeleid.
Rutte IV wil naar een nieuwe bestuurscultuur, een belangrijk onderdeel daarvan is het functioneren van de overheid zelf. Uit het akkoord: ‘Het mag niet zo zijn dat mensen die onbedoeld een fout maken, direct als fraudeur worden bestempeld [zoals bij de toeslagenaffaire, red]. In de uitvoering moet ruimte zijn om af te wijken als de gevolgen voor mensen onevenredig groot zijn.’
Kinderopvang
Wordt grotendeels gratis voor kinderen tot twaalf jaar. ‘In stappen verhogen we de vergoeding van de kinderopvang tot 95% voor werkende ouders.’ De toeslag gaat direct naar kinderopvanginstellingen zodat ouders niet langer hoge terugvorderingen krijgen.
Justitie
Het nieuwe kabinet vergroot de toegang tot het recht door de griffierechten te verlagen met 25%. ‘We versterken de sociale advocatuur.’
Onderwijs
De basisbeurs keert per 2023/2024 voor alle studenten terug, en ook een inkomensafhankelijke beurs. De OV-studentenkaart blijft
Cultuur
Er komt als gevolg van de coronacrisis een herstelplan om professionals, instellingen en amateurverenigingen er weer bovenop te helpen.
Werk en Inkomen
Rutte IV neemt het advies van de Sociaal Economische Raad over hervorming van de arbeidsmarkt over. Een vaste baan wordt de norm, flexwerk moet worden teruggedrongen. De coalitie wil meer mensen aan het werk helpen. ‘De komende jaren willen we (…) meer mensen naar werk begeleiden. Verder gaan we meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk begeleiden en breiden we het aantal beschutte werkplekken uit.’
Bijverdienen in de bijstand wordt verruimd. ‘(…) en samen met gemeenten zorgen we er voor dat mensen die langdurig in de bijstand zitten actief worden benaderd en worden ondersteund en gestimuleerd naar werk. We vragen daarbij ook een eigen actieve rol van uitkeringsgerechtigden.’
De kostendelersnorm voor bijstanders wordt versoepeld: inwonende jongvolwassenen tot 27 jaar tellen niet langer mee als kostendeler voor de uitkering van huisgenoten.
Rutte IV wil het aantal kinderen dat in armoede opgroeit in vier jaar tijd halveren. Er komt een minister voor Armoedebeleid. Gemeenten krijgen meer mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken. En: ‘We verkorten de duur van schuldhulptrajecten en verbeteren de toegang tot de Wet schuldsanering natuurlijke personen. We lossen probleemschulden sneller op onder meer door meer mogelijkheden te bieden om tot een schuldregeling te komen.’
Wonen
Er komt ook een minister voor wonen (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening). Er worden 100.000 woningen per jaar gebouwd. Daarvoor gaat onder meer de verhuurdersheffing in 2023 van tafel. Sociale huurders met een laag inkomen gaan een lagere huurprijs betalen, maar het is onduidelijk hoe dat er in de praktijk gaat uitzien. Er is extra aandacht voor de bouw van betaalbare woningen voor starters, senioren, en middeninkomens.
De linkse oppositie is niet blij met het coalitieakkoord. PvdA-leider Lilianne Ploumen mist ‘socialere en eerlijkere keuzes’. Ze ziet liever ‘hogere lonen, een hogere AOW en investeringen in de zorg’.
